Een op de tien ondernemingen is een ‘zombiebedrijf’

Federaal parlementslid Katrien Houtmeyers heeft een voorstel ingediend om zogenaamde zombiebedrijven strenger aan te pakken. Het gaat om ondernemingen die minstens vijf jaar oud zijn en de laatste drie opeenvolgende jaren een negatief eigen vermogen publiceren. Zombiebedrijven zijn dus noch failliet, noch levensvatbaar. In 2021 ging het om een op de tien ondernemingen. “Dat is problematisch”, zegt Houtmeyers, “Want hoe langer we deze bedrijven kunstmatig in leven houden, hoe minder plaats er is voor gezonde nieuwkomers.”

In 2017 bleek al dat België bij de koplopers is wat betreft het aantal zombiebedrijven. Volgens onderzoek van Graydon stond de teller vorig jaar in mei op zo’n 36.595 zombiebedrijven (9,4 procent), goed voor 45.254 betrokken werknemers. In ruim twee derde van de gevallen gaat het om ondernemingen zonder personeel. Vlaanderen, Wallonië en Brussel zouden respectievelijk 8, 11 en 12 procent zombiebedrijven tellen. Het gaat dus om enorme aantallen die een grote impact hebben op onze economie.

Slechte invloed

Ook de coronacrisis speelde een rol. “De steunmaatregelen hebben gelukkig heel wat bedrijven gered van het faillissement, maar het valt niet te ontkennen dat ze ook heel wat zombiebedrijven langer in leven gehouden hebben”, duidt Houtmeyers, die wijst op de slechte invloed van zulke bedrijven op onze productiviteit. “Zolang zombiebedrijven blijven bestaan, komt er dus minder ruimte vrij voor gezonde nieuwkomers. Daarnaast dreigen ook gezonde bedrijven in de problemen te komen als zombiebedrijven, waarmee ze zakendoen, hun facturen niet op tijd betalen.”

Daarom legde Houtmeyers een resolutie op tafel waarin gevraagd wordt om strenger toe te zien. Zo vraagt ze een efficiëntere afhandeling van de faillissementen en wijst ze op het nut van de wettelijke Alarmbelprocedure. Die stelt dat wanneer het netto-actief van een vennootschap onder de helft van het kapitaal is gezakt, de algemene vergadering binnen de twee maanden moet samengeroepen worden om te beslissen over het lot van vennootschap.

Federale overheid heeft sleutel in handen

Ook de gerechtelijke ontbinding en vereffening is een instrument bij uitstek om zombiebedrijven te kunnen aanpakken. Een onderneming kan worden ontbonden als zij bijvoorbeeld werd geschrapt uit de Kruispuntbank van Ondernemingen of haar verplichting om een jaarrekening neer te leggen niet nakomt. “De federale overheid heeft dus de sleutel in handen zombiebedrijven te herkennen en te elimineren, maar gebruikt hem niet. Daarom vraag ik de controle eindelijk te verscherpen zodat er meer ruimte vrijkomt voor het gezond ondernemerschap.”

Ten slotte hamert Katrien Houtmeyers in haar resolutie ook op een correcte identificatie van zombiebedrijven. “Er is momenteel nog heel wat discussie over de definitie ervan. Die willen we scherpstellen, zodat structureel gezonde bedrijven die door crisis of tegenslag in tijdelijke problemen zitten, natuurlijk niet ontbonden worden.”